Davlyatov Bekzodjon Aslanxojayevich
Kafedra mudiri
KAFEDRA TARIXI
XX asrning o‘ttizinchi yillarida tashkil topgan Toshkent to‘qimachilik institutida texnologlarning iqtisodiy bilimlarini oshirishni dotsent U.Y.Shaxov boshchilik qilgan “Ijtimoiy- iqtisodiy fanlar” kafedrasida amalga oshirilgan. Kafedra tarkibida dastlab 3 nafar professor-o‘qituvchi ishlab chiqarishni tashkil qilish va iqtisod masalalari bilan shug‘ullanganlar.
1937 yili 7 nafar professor-o‘qituvchidan iborat mustaqil kafedra ajralib chiqdi va unga dotsent Bunimov Sergey Fyodorovich 1940 yilgacha rahbarlik qilgan (Bunimovich S.F. Ulug‘ Vatan urushida halok bo‘lgan). Ulug‘ Vatan urushi davrida kafedraga Erlix David Dmitriyevich rahbarlik qilgan, keyinchalik iqtisod fanlari doktori, professor D.D.Erlix Xalq xo‘jaligi institutida ishlagan.
1946-1949 yillarda kafedraga Xudkovskiy Arkadiy Borisovich boshchilik qilgan. 1949 yilda muhandis-iqtisodchilarning birinchi guruhiga talabalar qabul qilindi, 25 nafar talabadan iborat 2 ta rus va 1 ta o‘zbek guruhlari tashkil qilindi. Bir vaqtning o‘zida 2-bosqichga a’lochi injener-texnolog talabalardan guruhlar tashkil qilindi. 1951-yil fevral oyidan 1965 yilgacha kafedraga dotsent F.Patapov rahbarlik qilgan. (1949-1956 yillar davomida “Muhandis-iqtisod” fakultetining dekani lavozimida faoliyat yuritgan).
Bu yillar davomida 413 nafar talaba kunduzgi bo‘limning muhandis-iqtisod mutaxassisligini bitirgan. Shu yillarida institutni tamomlagan yosh assistentlar: T.M.Guzaeva-Shabazova, M.M.Kattaxo‘jayev, A.S.Shaxanov, N.I.Izyumskayalar kafedraga ishga qabul qilindilar. Ishlab chiqarish korxonasidan L.G.Livshits, G.I.Vollar taklif qilindi. 1952-yil institutni tamomlagan injener-texnolog (ipak texnologiyasi bo‘yicha) M.M.Muhamedov, 1951-yili mexanika fakultetini tamomlagan M.M.Marupov kafedraning aspiranturasiga qabul qilindi.
1955 yilda kafedraga R.M.Podolskaya va Moskva aspiranturasini tamomlalab kelgan A.G.Konotopiva ish boshladilar.
1965 yilga kelib, kafedra 14 nafardan iborat professor-o‘qituvchilar tarkibiga ega bolib, ular asosan fakultetlarning bitiruvchilari edilar.
1965 yili kafedra 2 ta kafedraga bo‘lindi: “Sanoat iqtisodi” va “Ishlab chiqarishni tashkil qilish va rejalashtirish”.
Tashkil qilingan “Ishlab chiqarishni tashkil qilish va rejalashtirish” kafedrasiga 1967 yildan 1979 yilgacha dotsent M.M.Marupov rahbarlik qildi. Shu yillar davomida 843 nafar muhandis-iqtisodchilar kunduzgi bo‘limni va yana shuncha talabalar kechki va sirtqi bo‘limni tugatdilar. Bu vaqtda kafedrada 25 nafar professor-o‘qituvchi faoliyat yuritdi. Kafedra qoshida ilmiy-tadqiqot labaratoriyasi tashkil qilinib, xo‘jalik hisobi bo‘yicha qilinadigan ishlar hajmi oshib bordi.
Kunduzgi, kechgi va sirtqi bo‘limlarda har yili 130-150 nafar kishi muhandis-iqtisodchi mutaxassisligini tamomladilar.
Mutaxassislar tayyorlash bo‘yicha talabni oshib borishiga ko‘ra, iqtisodiy kafedrani ixtisoslashtirish masalasi qo‘yildi va 1979 yildan boshlab institutda 3 ta iqtisodiy kafedra tasnkil qilindi: “Yengil sanoat korxonalarini iqtisodi va tashkil qilish”-kafedra mudiri dotsent M.M.Marupov “To‘qimachilik sanoat korxonalarini iqtisodi va tashkil qilish”-kafedra mudiri M.M.Kattaxo‘jaev, “Paxtani dastlabki ishlash korxonalarini iqtisodi va tashkil qilish”-kafedra mudiri prof. A.B.Xutkovskiy 1979 yildan kafedra to‘qimachilik korxonalari uchun mehnatni me’yorlash bo‘yicha mutaxassislarni tayyorlash ishlari olib borildi.
Yangi mutaxassislarni tayyorlashda prof. M.M.Kattaxo‘jayev boshchiligidagi dots. S.G.Qodirov, M.V.Linetskiy, dots. E.M.Xmeleva, dots. T.P.Slilikova va boshqalar jonbozlik ko‘rsatganlar. 1985 yili injener-me’yorlovchilaning birinchi qaldirg‘ochlari institutni bitirdilar.
1985-1995 yillar davomida “To‘qimachilik korxonalari iqtisodi va menejment” kafedrasida 24 ta shtatdagi o‘qituvchilar faoliyat yuritdilar, ulardan 21 nafari injener-muhandislardir. 10 nafardan ortiq xodimlar esa hamkorlikda ishlayotganlar bo‘lib, ular ilmiy muassasa va korxonalardan taklif qilinganlar.
1982-1992 yillarda kafedrada 15 ta darslik va o‘quv qo‘llanmalari nashr qilindi. Kafedra a‘zolaridan 8 nafari nomzodlik dissertatsiyalarini himoya qildilar, 100 dan ortiq ilmiy ishlar ishlab chiqarishga joriy etildi.
Kaferda mudiri prof. M. Kattaxo‘jayev korxonalar bilan bevosita aloqada xo‘jalik hisobi bo‘yicha katta ilmiy-tadqiqot ishlariga rahbarlik qilgan. Ilmiy tadqiqot natijalari bo‘yicha 62 ta ilmiy ishlar va maqolalar nashr qilingan. Uning muallifligida o‘zbek tilida “To‘qimachilik sanoatida mehnatni tashkil qilish va me’yorlash” o‘quv darsligi tayyorlandi va nashr qilindi, bir qancha monografiya, o‘quv qo‘lanmalar, broshyuralar, maqolalar va boshqalar chop etilgan.
1992 yildan boshlab kafedrada tashqi-iqtisodiy aloqalar bo‘yicha muhandis-iqtisodchilarni tayyorlash yo‘lga qo‘yildi. Yangi mutaxassislikni tayyorlash uchun bir qancha o‘qituvchilar o‘zlarini malakalarini Germaniya, Turkiya va Rossiyadagi institutlarda oshirdilar. Yangi fanlar bo‘yicha o‘quv rejasi va fan dasturlari tayyorlandi. Ular jumlasiga “Tashqi iqtisodiy aloqalar asosi”, “Marketing”, “Menejment”, “Birja faoliyatining asosi” kabi fanlar kirdi. Bu fanlarni o‘qitish kafedraning tajribali o‘qituvchilariga topshirildi, boshqa institutlar va chet ellik mutaxassislar taklif qilindi. Kafedra ishlab chiqarish amaliyotini ham tashkil qilishda faollik ko‘rsatdi. 3-kurs talabalaridan yangi mutaxassislik uchun yoshlar tanlab olindi.
1985-1994 yillar davomida 996 ta diplom ishi va loyihasi bajarilgan, ulardan 162 tasi ilmiy diplom ishlari bo‘lib, korxonaning buyurtmasi asosida bajarilgan. 5 ta o‘quv darsligi va o‘quv qo‘llanmasi, 11 ta monografiya va 96 ta maqolalar chop etilgan. Kafedra chet eldagi institut va ilg‘or korxonalar bilan aloqani kuchaytirish maqsadida bir qancha amaliy ishlar amalga oshirgan.
1995 yil bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrida institutda faoliyat ko‘rsatayotgan 4 ta iqtisodiy kafedradan 2 ta: “To‘qimachilik va yengil sanoat iqtisodiyoti va menejment” va “Paxta tozalash va to‘qimachilik sanoatlari marketing va audit” kafedralari tashkil qilindi. 2003 yildan kafedra “Menejment” kafedrasi va 2015 yildan “Buxgalteriya hisobi va audit” hamda “Menejment” kafedrasi birlashtirilib “Korporativ boshqaruv” kafedrasi deb yuritila boshladi.
2018 yildan “Ishlab chiqarishni tashkil etish va boshqarish” yо‘nalishiga va 2019 yildan bolshlab “Marketing” hamda “Buxgalteriya hisobi va audit”, 2020 yildan “Iqtisodiyot” ta`lim yо‘nalishlariga talabalar qabul qilindi.
Shu bilan birga 2020 yildan boshlab “Marketing” mutaxassisligi bo‘yicha magistraturaga ham qabul bo‘lib o‘tdi. 2024-yil 29-avgust Toshkent toʻqimachilik va yengil sanoat instituti Kengashi yig‘ilishining 1-son bayoni “Korporativ boshqaruv” kafedrasi negizida “Iqtisodiyot va menejment” hamda “Buxgalteriya hisobi va marketing” kafedralari tashkil etildi.